“Ka një shkretëtirë Himalaje”, në pragun e Evropës, ku peisazhet e egra të Shqipërisë u izoluan nga bota gjatë një epoke 46-vjeçare komuniste”, kështu e ka nisur artikullin e saj kushtuar Shqipërisë, prestigjozia Financial Times.
Në këtë artikull theksohet fakti që aktori i njohur ndërkombëtarisht Leonardo DiCaprio është një avokat mbrojtës për ruajtjen e natyrës në Shqipëri dhe se është bërë një investim i madh për të mbrojtur lumin Vjosa nga ndërhyrja njerëzore. Më tej në artikull thuhet se vija bregdetare e Adriatikut të Shqipërisë këtë vit ishte e preferuar nga shumë turistë të huaj, të cilët ishin të interesuar për vende turistike të pazbuluara dhe për çmimet e ulëta. Por, në radhë të parë, si të ruash thelbin e botës së egër që tërhoqi njerëzit?
Financial Times shkruan se për ta gjetur atë, drejtohuni thellë në brendësi të Shqipërisë, ku fermerët u kthyen në pronarë bujtinash dhe po praktikojnë një formë turizmi të ngadaltë rural që ruan traditat agrare dhe mikpritjen shpirtërore të shqiptarëve, të ngjashme me fermat e agroturizmit në Itali.
Mes tyre është dhe një butik agroturizëm i zhytur mes pyjeve dhe maleve të luginës së Deshnicës të Vjosës. Këtu, Elona Bejo mbledh bujarinë vendase për të servirur ushqime tradicionale dhe elegante. Ajo udhëheq turistët përgjatë shtigjeve të Vjosës për të mbledhur barëra medicinale dhe për të eksploruar faltoret e Bektashinjve.
Më tej në këtë artikull flitet edhe për malet në veri të Vjosës, ku i konsideron si kulla të errëta shkëmbore dhe lugina të thella të lumenjve që u siguronin mbrojtje klaneve vendase të Malësisë që u organizuan sipas kodit të lashtë, Kanunit të Lekë Dukagjinit.
’Shtëpia e shqiptarit është e mysafirit’, është fjalia që karakterizon familjet në luginën e Valbonës. Të aksesueshme përgjatë shtegut të Majave të Ballkanit, këto bujtina mbeten kryesisht të palidhura me rrugë. Arinjtë, ujqërit dhe rrëqebulli enden nëpër pyje.
Kjo zonë është e arritshme nëpërmjet një shëtitjeje me varkë 70-minutëshe përmes kanionit marramendës të Liqenit të Komanit. Fisi Molla është veçanërisht legjendar për pritjen këtu, për breza me radhë ata u kanë shërbyer udhëtarëve kalimtarë, ushqim dhe verë të mirë dhe i kanë përcjellë me traget përtej liqenit, duke nderuar gjithmonë Kanunin.
Marjana Koçeku, një malësore me flokë në ngjyrë të hapur, e cila studioi jashtë vendit përpara se të kthehej në shtëpi për të ndihmuar familjen e saj të drejtonte bujtinë, tregon se ushqimi sezonal shijohet nën dritën e qirinjve në sofra (tavolina të ulëta). Ajo që ofrohet është peshk i pjekur në flakë, supë me hithra, bukë misri me arra dhe djathë deleje të kripur, të shërbyer me perime turshi, kos, fruta foragjere dhe mjaltë të egër”, shkruhet në këtë artikull.
