Komisioni Evropian propozoi ndryshimin e Ligjit të BE-së për klimën, duke vendosur një objektiv të ri klimatik për vitin 2040: një ulje prej 90% të shkarkimit neto të gazeve serë krahasuar me nivelet e vitit 1990.
Këtë javë, BE-ja tregoi se është në rrugën drejtë për të përmbushur objektivin për vitin 2030 që synon një ulje prej 55% të shkarkimeve të gazeve serë, duke ndëmarr një hap të rëndësishëm në luftën kundër ndryshimeve klimatike, si dhe duke përcaktuar një objektiv të ri dhe tepër ambicioz për reduktimin e shkarkimit të gazeve serë me 90% deri në vitin 2040. Ky objektiv i ri përfaqëson një angazhim të fortë për dekarbonizimin e ekonomisë e shteteve anëtare të BE-së dhe krijimin e një të ardhmeje më të qëndrueshme.
Një element qendror është fleksibiliteti që komisioni do të marrë parasysh kur të hartojë instrumentet ligjore për të arritur objektivin e 2040-s. Këtu përfshihet një rol i kufizuar për kreditë ndërkombëtare cilësore duke filluar nga viti 2036, si dhe më shumë fleksibilitet ndërsektorial për të përmbushur objektivat në mënyrë të përballueshme dhe sociale.
Gjithashtu, u ra dakord për thjeshtimin e Mekanizmit të Rregullimit të Karbonit në Kufij (CBAM), duke përjashtuar 90% të importuesve dhe duke ulur kështu barrën administrative për një zbatim më të thjeshtë. Ky thjeshtim është një hap i parë drejt një rishikimi më të gjerë të CBAM në fund të vitit, i cili do të shoqërohet me propozime legjislative për forcimin e këtij mekanizmi.
Propozimi thekson rëndësinë e përshpejtimit dhe forcimit të kushteve të duhura për të mbështetur objektivin e uljes 90%. Këto përfshijnë një industri konkurruese evropiane, një tranzicion të drejtë dhe një fushë loje të barabartë me partnerët ndërkombëtarë.
Konkretisht, një shtet anëtar mund të kompensojë performancën e dobët në sektorin e përdorimit të tokës me rezultate të mira në reduktimin e shkarkimeve nga mbetjet apo transporti.
Propozimi i Komisionit Evropian për objektivin klimatik 2040 shihet si një konfirmim i qartë i angazhimit të BE-së ndaj tranzicionit drejt energjisë së pastër. Ky objektiv u jep bizneseve dhe investitorëve një sinjal të fortë se dekarbonizimi nuk përbën më një kosto, por është një investim strategjik që forcon konkurrueshmërinë, siguron energjinë dhe nxit zhvillimin industrial në Evropë.
Në këtë kontekst, theksohet nevoja që komisioni të prezantojë sa më shpejt kornizën për periudhën pas vitit 2030, e cila do të shërbejë si udhërrëfyes për realizimin e këtij objektivi afatgjatë. Kjo kornizë duhet të përfshijë tre prioritete të qarta: zgjerimin e përdorimit të energjisë së rinovueshme, elektrifikimin e ekonomisë dhe rritjen e fleksibilitetit të sistemit energjetik.
Energjia diellore dhe ruajtja e energjisë konsiderohen si shtylla qendrore të këtij tranzicioni, duke qenë teknologjitë më të shkallëzueshme, më të përballueshme ekonomikisht dhe më të sigurta për të përmbushur objektivat e BE-së në dekadat e ardhshme.
Ky objektiv i ri përfaqëson një moment vendimtar për BE-në dhe tregon se Evropa mbetet lider në arenën ndërkombëtare të luftës kundër ndryshimeve klimatike, duke kombinuar ambicien mjedisore me realitetin ekonomik dhe shoqëror.
Me objektivin e propozuar për ulje 90%, BE-ja i dërgon një mesazh të qartë komunitetit ndërkombëtar, se do të vazhdojë në rrugën e saj përballë ndryshimeve klimatike, do të zbatojë Marrëveshjen e Parisit dhe do të vazhdojë të angazhohet me vendet partnere për reduktimin e shkarkimeve globale.
Para Konferencës së OKB-së për Ndryshimet Klimatike (COP30) që do të mbahet në Belém të Brazilit në nëntor, komisioni do të punojë me Presidencën e Këshillit për të finalizuar komunikimin e Kontributit të Përcaktuar Kombëtar të BE-së (NDC).
Propozimi i Komisionit për vendosjen e objektivit klimatik për vitin 2040 do t’i paraqitet tani Parlamentit Evropian dhe Këshillit për diskutim dhe miratim sipas procedurës legjislative të zakonshme.
Objektivi i ardhshëm klimatik i dakorduar i BE-së do të shërbejë gjithashtu si pikë reference për kornizën politike pas vitit 2030.
Ndryshimi që po ndërmerret dhe që pritet të arrijë edhe në Shqipëri në kuadër të integrimit në Bashkimin Evropian është shumë drastik. Gjatë periudhës së pandemisë, shkarkimet e gaveve serë u ulën vetëm me 25%, çka tregon sa radikal duhet të jetë ndryshimi për të arritur objektivat e vitit 2030, uljen e shkarkimeve në nivelin 55%, dhe deri në vitin 2040 me 90%, në mënyrë që në vitin 2050 ekonomia të jetë neutrale ndaj karbonit, pra të shkarkojë aq sa përthith.
Shprehet per Klima Sot Prof. Asc. Dr Mihallaq Qirjo, pedagog pranë Fakultetit te Shkencave të Natyrës, Universiteti i Tiranës
Ky është një ndryshim i madh, të cilin e kemi parë edhe nga shembujt e vendeve të Evropës Veriore, që kanë vendosur afate të qarta kohore, deri në vitin 2030 apo 2035, për të zëvendësuar të gjithë flotën e automjeteve me makina elektrike, me synim që transporti, një nga sektorët më ndotës, të kalojë në një formë të gjelbër.
Gjithashtu, programet e mëdha të Bashkimit Evropian që përfshihen në Agjendën e Gjelbër synojnë përmirësimin e riciklimit, menaxhimin e mbetjeve, ndryshimin e industrisë drejt një tranzicioni të gjelbër, si dhe promovimin e alternativave të pastra.
Pra, ndryshimi është thelbësor dhe tashmë ka filluar të ndihet edhe në Shqipëri, qoftë nga operatorët industrialë, nga ndryshimet në legjislacion, apo nga përgatitjet që vendi duhet të bëjë për një përfshirje më të mirë në këtë proces.
Burimi:
EU’s Climate Law presents a new way to get to 2040
Prof.Asoc.Dr. Mihallaq Qirjo, pedagog pranë Fakultetit te Shkencave të Natyrës, Universiteti i Tiranës
