E shtunë, 1 Prill, 2023
S'ka rezultate
Shiko të gjitha rezultatet
  • Faqja Kryesore
  • Rreth nesh
    • Bordi
  • Profili i Autorëve
  • Kategorite e informacioneve
    • Ndotja dhe shkarkimet
    • Emergjenca klimatike
    • Natyra
    • Politika
    • Ekonomia
    • Shëndeti
    • Kuriozitete
  • Kontakto
  • Faqja Kryesore
  • Rreth nesh
    • Bordi
  • Profili i Autorëve
  • Kategorite e informacioneve
    • Ndotja dhe shkarkimet
    • Emergjenca klimatike
    • Natyra
    • Politika
    • Ekonomia
    • Shëndeti
    • Kuriozitete
  • Kontakto
S'ka rezultate
Shiko të gjitha rezultatet
Klima
S'ka rezultate
Shiko të gjitha rezultatet

Njerëzit, shkaktarët kryesorë të përhapjes së patogjeneve

26 Gusht, 2021
në Shëndeti
A A
0
Njerëzit, shkaktarët kryesorë të përhapjes së patogjeneve

Gjatё dhjetёvjeçarit tё fundit, Organizata Botёrore e Shёndetёsisё (OBSH) ka shpallur katёr herё gjendjen e emergjencёs globale. Patogjenёt qё shkaktojnё sёmundje si MERS, SARS, Ebola dhe tashmё Covid-19 janё pёrhapur me shpejtёsi dhe kanё marrё mijëra jetë njerёzish.

Studiuesit kanё ngritur shqetёsimin se pёrhapja e tyre në ditët e sotme ёshtё rritur duke renditur edhe disa arsye.

Arsyeja e parё lidhet me shpyllёzimin dhe shkatёrrimin e habitateve ku jetojnё kafshёt bujtёse tё patogjenёve. Shumica e tyre jetojnё nё pyje tropikale dhe shpyllёzimi pёr tё siguruar tokё bujqёsore dhe pёr tё ndёrtuar ferma, ka krijuar kushtet qё patogjenët të jenë në kontakt mё tё afërt me njerёzit.

Kjo figurë ka një atribut alt të zbrazët; emri i kartelës për të është d2-1024x684.jpg

Së dyti, ndryshimet klimatike ndikojnё nё shpёrndarjen gjeografike tё vektorёve, sic janë insektet apo zogjtё migrues. Pёr kёtё arsye, pёrhapja e patogjenёve dhe roli që luajnë ndryshimet e klimës nё shfaqjen e sёmundjeve infektive ёshtё i madh. Kujtojmë një rast të 2017, ku për shkak të temperaturës së lartё, midhjet në Butrint u kontaminuan nga Salmonela, duke shkaktuar probleme në shëndetin e njerёzve tё zonёs pёrreth.

Kjo figurë ka një atribut alt të zbrazët; emri i kartelës për të është salmonela-1.jpg

Arsyeja e tretё lidhet me pёrdorimin e formave tё ndryshme të transportit, pёrmes ajrit, tokёs e detit, përmirësimin e cilësisë dhe pёrshkrimin e distancave tё largёta nё njё kohё mё tё shkurtёr se mё parё. Sipas njё studimi të realizuar për këtë qëllim, kontakti mes njerëzve, florës dhe faunёs ёshtё rritur nё mёnyrё tё jashtёzakonshme. Nёse nё Mesjetё, koha e pёrhapjes sё sёmundjes sё murtajёs nё Evropё ishte 10 vjet, nё ditёt e sotme, marrim parasysh pandeminё e Covid-19, pёrhapja ёshtё çёshtje muajsh.

Së fundi, shkak tjetër është jetesa nё qendra tё urbanizuara. Patogjenёt pёrhapen me shpejtёsi nё njё popullatё me dendёsi tё madhe. Mё shumё se gjysma e popullsisë së botёs jeton nё qendra urbane, tё mbipopulluara dhe trendi i urbanizimit konsiderohet nga disa studiues si “katastrofa e ardhshme humanitare”.

Pёrhapja e patogjenёve dhe jetesa nё qytete kanë një marrëdhënie që është vënë re edhe më parë. Përgjatë historisë, p.sh rasti i Revolucionit Bujqësor, është vënë re se jeta sedentare dhe krijimi i qyteteve tё para, , rriti gjasat pёr afrimin e kafshёve me njeriun. Gjithashtu, zhvendosja e njerëzve drejt qyteteve dhe mbipopullimi i tyre, rasti i Revolucionit Industrial shёnoi njё fazё tjetёr tё pёrhapjes sё patogjenёve. Fatmirёsisht, nё sajё tё pёrparimit të shkencës dhe zbulimit të vaksinave, është bërë i mundur parandalimi i tyre.

Kjo figurë ka një atribut alt të zbrazët; emri i kartelës për të është v-1024x683.jpg

Mësimet që na ka dhënë e kaluara, duhet të na shёrbejnё tё marrim masa, njohim dhe parandalojmë përhapjen e sëmundjeve nё tё ardhmen. Por nёse ёshtё mё mirё tё parandalosh se tё kurosh, atëherë përgjigjja ndaj sfidave që lidhen me shëndetin publik nuk duhet të kufizohet vetёm me rendjen pas zbulimit tё vaksinёs, por në ruajtjen e ekuilibrave tё brishtё mes njeriut dhe mjedisit, pёrballjen me emergjencёn klimatike.

Autor: Prof. Dr. Klementina Puto, Dr. Linda Luarasi

ShpërndajTweetDërgoShpërndaj
Advertisement Banner

Postime të ngjashme

Varfëria energjitike si një ndër shkaktarët e vdekjeve në Shqipëri dhe Ballkanin Perëndimor

Varfëria energjitike si një ndër shkaktarët e vdekjeve në Shqipëri dhe Ballkanin Perëndimor

Sipas DOOR dhe EIHP, të paktën 37% e shqiptarëve vuajnë nga varfëria energjitike, ndërkohë që kjo përqindje në vendet e...

COP27: Ndryshimi i klimës kërcënon shëndetin global

COP27: Ndryshimi i klimës kërcënon shëndetin global

Sipas gjetjeve të një botimi mjekësor- të publikuara në formë raporti - ndryshimet klimatike po ndikojnë rëndë në shëndetin e...

Pasojat e ndotjes së ajrit në shëndetin e popullësisë evropiane

Pasojat e ndotjes së ajrit në shëndetin e popullësisë evropiane

Ndotja e ajrit përvec se është shkaku kryesor i ndryshimeve klimatike në botë, është përgjegjëse për vdekjet dhe sëmundjet e...

Postimi pasardhes
Sfidat dhe perspektivat nё luftёn kundёr plastikёs

Sfidat dhe perspektivat nё luftёn kundёr plastikёs

Bujqёsia, shkaku kryesor i shkarkimeve tё oksidit tё azotit nё mjedis

Bujqёsia, shkaku kryesor i shkarkimeve tё oksidit tё azotit nё mjedis

Qasjet ndaj rreziqeve qё krijojnё llojet invazive tё gjallesave nё Shqipёri

Qasjet ndaj rreziqeve qё krijojnё llojet invazive tё gjallesave nё Shqipёri

Lini një Përgjigje Anuloje përgjigjen

Adresa juaj email s’do të bëhet publike. Fushat e domosdoshme janë shënuar me një *

Rreth Klima.al

Klima.al, një platformë e krijuar së fundi, ka si mision botimin e artikujve për ndryshimet klimatike si dhe që gazetarët mund t’i përdorin ato lirisht, me qëllim që të prodhohen disa lajme të bazuara në shkencë.

Më të klikuar

  • Ndryshimet klimatike në Shqipëri dhe rajon: statusi, zbutja dhe sfidat

    Ndryshimet klimatike në Shqipëri dhe rajon: statusi, zbutja dhe sfidat

    0 shpërndarje
    Shpërndaj 0 Tweet 0
  • Pasojat e ndryshimeve klimatike në biodiversitet

    0 shpërndarje
    Shpërndaj 0 Tweet 0

© 2021 Të gjitha të drejtat e rezervuara Klima News. Mundësuar nga Manifesto.al

S'ka rezultate
Shiko të gjitha rezultatet
  • Faqja Kryesore
  • Rreth nesh
    • Bordi
  • Profili i Autorëve
  • Kategorite e informacioneve
    • Ndotja dhe shkarkimet
    • Emergjenca klimatike
    • Natyra
    • Politika
    • Ekonomia
    • Shëndeti
    • Kuriozitete
  • Kontakto

© 2021 Të gjitha të drejtat e rezervuara Klima News. Mundësuar nga Manifesto.al