E shtunë, 1 Prill, 2023
S'ka rezultate
Shiko të gjitha rezultatet
  • Faqja Kryesore
  • Rreth nesh
    • Bordi
  • Profili i Autorëve
  • Kategorite e informacioneve
    • Ndotja dhe shkarkimet
    • Emergjenca klimatike
    • Natyra
    • Politika
    • Ekonomia
    • Shëndeti
    • Kuriozitete
  • Kontakto
  • Faqja Kryesore
  • Rreth nesh
    • Bordi
  • Profili i Autorëve
  • Kategorite e informacioneve
    • Ndotja dhe shkarkimet
    • Emergjenca klimatike
    • Natyra
    • Politika
    • Ekonomia
    • Shëndeti
    • Kuriozitete
  • Kontakto
S'ka rezultate
Shiko të gjitha rezultatet
Klima
S'ka rezultate
Shiko të gjitha rezultatet

Bujqёsia, shkaku kryesor i shkarkimeve tё oksidit tё azotit nё mjedis

6 Korrik, 2021
në Kuriozitete
A A
0
Bujqёsia, shkaku kryesor i shkarkimeve tё oksidit tё azotit nё mjedis

Ushqimi është nevojë themelore për njerëzit dhe dieta e shëndetshme është përbërës kyç për shëndetin dhe mirëqenien tonë. Për të përmbushur nevojën tonë për ushqim është zhvilluar me kalimin e kohës një sistem kompleks dhe gjithnjë e më i globalizuar i prodhimit dhe i shpërndarjes së produkteve ushqimore.

Ndërsa në botë bëhen përpjekje për të shkurtuar shkarkimet e gazeve serë, shkencëtarët e kanë kthyer vëmendjen tek burimi ynë i ushqimit (që është bujqёsia). Kjo për shkak se bujqësia është kontribuese me 16 deri në 27 % të shkarkimeve të shkaktuara nga aktivitetet antropogjenike.

Një pjesë e madhe e këtyre shkarkimeve nuk ndodh vetёm për llogari të dioksidit të karbonit (CO2, që është shkaktari kryesor i ndryshimeve klimatike), por edhe për llogari të oksidit tё azotit (N2O).
“Oksidi i azotit, N2O nuk merr vëmendjen e merituar dhe ёshtë një gaz serё i lёnё nё harresё ” edhe pse ndikon rreth 300 herë më shumë se dyoksidi i karbonit në ngrohjen e atmosferës – pohon David Kanter, Zëvendës kryetar i Nismës Ndërkombëtare të Azotit (organizatë e përqëndruar në kërkime rreth ndotjes prej azotit dhe politikё bërjes)

Ashtu si CO2, N2O është një element jetëgjatë, i cili kalon mesatarisht 114 vjet në atmosferë përpara se të shpërbëhet, kohë gjatë të cilës, ai ndikon në hollimin e shtresës së ozonit.
Shkencëtarët e Panelit Ndërqeveritar mbi Ndryshimet Klimatike (IPCC) vlerësojnë se oksidi i azotit përfshin rreth 6% të shkarkimeve të gazeve serë dhe rreth tre të katërtat e shkarkimeve të N2O vijnë nga bujqësia. Megjithëse N2O kontribuon mjaftueshëm në ndryshimet klimatike, shkarkimet e tij janë shpërfillur gjatë hartimit tё politikave të klimës, ndërkohë qё ai vazhdon të grumbullohet në atmosferë.

Sipas një analize të 2020 që shqyrtoi burimet e oksidit të azotit në atmosferë, u vlerësua se shkarkimet e tij në katër dekadat e fundit janë rritur me 30% dhe po tejkalojnë të gjitha nivelet e projektuara të shkarkimeve nga IPCC. Studimi vlerësoi se shkaku kryesor është përdorimi i madh i plehrave kimike, me përmbajtje azoti.
Shkencëtarët po punojnë për gjetjen e mënyrave alternative të trajtimit të tokës ose për përmirësimin e praktikave bujqësore, që krijojnë sasi të reduktuar të shkarkimeve të N2O.

Ndikimi në ciklin e azotit

Aktiviteti njerëzor ka prishur ekuilibrin e ciklit të azotit të tokës. Përpara ngritjes së bujqësisë moderne, shumica e azotit në dispozicion të bimëve në ferma vinte nga komposto, plehu organik/ kafshëve dhe bakteret azotofiksuese, nga ku kёto tё fundit, marrin gazin e azotit (N2) dhe e konvertojnë atë në amonium, një lëndë ushqyese që bimët e asimilojnё përmes rrënjëve të tyre.Përdorimi i gjerë i plehrave azotike ka rritur prodhimin e kulturave bujqësore dhe ka përmirësuar plotësimin e kërkesës për ushqim ndaj njerëzve anembanë botёs, por nitratet dhe amoniumet e tepërta kanë një kosto të madhe mjedisore dhe jo vetëm.

Prodhimi i këtyre plehrave zë rreth 1% e të gjithë përdorimit global të energjisë dhe është përgjegjëse për 1.4% të shkarkimeve të CO2. Më e rëndësishmja është se, këto plehra rrisin sasinë e shkarkimeve të oksidit të azotit në atmosferë, pasi fermerët kanë tendencë të përdorin plehrat azotike në prodhimet e tyre, gjatë gjithë vitit dhe në disa raste, bimët nuk arrijnë ta akumulojnë të gjithë atë sasi. Nëse rrënjët e bimëve nuk e absorbojnë gjithë atë sasi plehu, një pjesë e mbetjeve të tij, përhapet jashtë fushës dhe arrijnë deri tek ujërat nëntokësorë duke shkaktuar ndotjen/ kontaminimin e tyre. Ndërsa pjesa tjetër që mbetet në tokë, konsumohet nga një sërë mikroorganizmash, të cilat konvertojnë amoniakun në nitrite dhe nitrate (procesi i nitrifikimit) dhe në fund, përsëri në gazin N2 (procesi i denitrifikimit). Pikërisht gjatë këtyre proceseve çlirohet në atmosferë N2O, i cili është një nga shkaktarët kryesorë të ndryshimeve klimatike.

Shkencëtarët po punojnë për tu dhënë zgjidhje efikase këtyre problemeve.

Më poshtë janë disa praktika që sugjerojnë zvogëlimin e shkarkimeve të N2O në mjedis.

a. Plehërim në kohën dhe sasinë e duhur
Një strategji në diskutim, është dixhitalizimi i bujqësisë, që ka të bëjë me përdorimin e teknologjisë së telekomandimit për të përcaktuar vendin, kohën dhe sasinë e azotit që duhet shtuar në fushë.
b. Inhibimi i procesit të nitrifikimit
Duke përdorur inhibitorët e nitrifikimit, të cilët janë kimikate që ndikojnë në aftësinë e mikroorganizmave për të kthyer amoniakun në nitrat, për rrjedhojë, të pengohet edhe krijimi i N2O.

Sipas një përllogaritjeje të vitit 2018, kryer nga hulumtuesit pranë Institutit Ndërkombëtar për Analizën e Sistemeve të Aplikuara, Austri, miratimi dhe përdorimi i gjerë i këtyre dy praktikave do të reduktonte shkarkimet e oksidit të azotit me rreth 26%, deri në 2030 krahasimisht sasisë aktuale të tyre ,
Autorët nënvizojnë se do të duhen shumë më tepër përpjekje për të ndihmuar në arritjen e objektivave që synojnë zvogëlimin e sasisë së shkarkimeve të gazeve serë, siç janë objektivat e përcaktuar në Marrëveshjen e Parisit. Gjithsesi, shkencëtarët po eksplorojnë dhe studiojnë strategji të tjera, deri në gjetjen e një zgjidhjeje./ BBC-Future Planet

ShpërndajTweetDërgoShpërndaj
Advertisement Banner

Postime të ngjashme

Breshkat e detit të pranishme në bregdetin shqiptar prej ngritjes së temperaturave

Breshkat e detit të pranishme në bregdetin shqiptar prej ngritjes së temperaturave

MEDASSET – Shoqata Mesdhetare për Ruajtjen e Breshkave të Detit Sfondi i përgjithshëmBreshkat e detit nuk janë një specie tipike...

Zhvillimi i biokarburanteve, po rrit sipërfaqet e shpyllëzuara

Zhvillimi i biokarburanteve, po rrit sipërfaqet e shpyllëzuara

Indonezia u zotua në samitin e fundit të klimës COP26 se emetimet e saj të gazeve serrë do të arrijnë...

Çmimi Nobel i Fizikës, shkon për shkencëtarët e klimës

Çmimi Nobel i Fizikës, shkon për shkencëtarët e klimës

Tre shkencëtarë fituan çmimin Nobel për fizikë, për punën që gjeti rregull në “kaosin” në dukje, duke ndihmuar në shpjegimin...

Postimi pasardhes
Qasjet ndaj rreziqeve qё krijojnё llojet invazive tё gjallesave nё Shqipёri

Qasjet ndaj rreziqeve qё krijojnё llojet invazive tё gjallesave nё Shqipёri

Pёrse Vjosa duhet tё shpallet Park Kombёtar?

Pёrse Vjosa duhet tё shpallet Park Kombёtar?

Pёrhapja e llojeve invazive dhe kёrcёnimi prej tyre

Pёrhapja e llojeve invazive dhe kёrcёnimi prej tyre

Lini një Përgjigje Anuloje përgjigjen

Adresa juaj email s’do të bëhet publike. Fushat e domosdoshme janë shënuar me një *

Rreth Klima.al

Klima.al, një platformë e krijuar së fundi, ka si mision botimin e artikujve për ndryshimet klimatike si dhe që gazetarët mund t’i përdorin ato lirisht, me qëllim që të prodhohen disa lajme të bazuara në shkencë.

Më të klikuar

  • Ndryshimet klimatike në Shqipëri dhe rajon: statusi, zbutja dhe sfidat

    Ndryshimet klimatike në Shqipëri dhe rajon: statusi, zbutja dhe sfidat

    0 shpërndarje
    Shpërndaj 0 Tweet 0
  • Pasojat e ndryshimeve klimatike në biodiversitet

    0 shpërndarje
    Shpërndaj 0 Tweet 0

© 2021 Të gjitha të drejtat e rezervuara Klima News. Mundësuar nga Manifesto.al

S'ka rezultate
Shiko të gjitha rezultatet
  • Faqja Kryesore
  • Rreth nesh
    • Bordi
  • Profili i Autorëve
  • Kategorite e informacioneve
    • Ndotja dhe shkarkimet
    • Emergjenca klimatike
    • Natyra
    • Politika
    • Ekonomia
    • Shëndeti
    • Kuriozitete
  • Kontakto

© 2021 Të gjitha të drejtat e rezervuara Klima News. Mundësuar nga Manifesto.al